ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ … ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ

αποσπασμα από το κειμενο:

L’État c’est nous : ce que nous enseigne la lutte anti-CIP

Δεκέμβριος 1994 ,  Jean-Louis Rocca

1Οι "επαναστατικές" αναλύσεις του κράτους συχνά βασίζονται σε ένα εκ των προτέρων μανιχαϊσμό. Το κράτος είναι όργανο μιας κοινωνικής τάξης που χρησιμοποιεί τους υλικούς πόρους (αστυνομία, στρατός, φόροι, κλπ..) και τους ιδεολογικούς πόρους υπέρ των δικών της συμφερόντων. Φαίνεται έτσι τόσο ως ένα "προπύργιο" για να κατακτήσουμε όσο και ως ένα μέσο εξαναγκασμού για να καταστρέψουμε.

2Η ανάλυση αυτή δεν αντιστοιχεί πολύ στην ιστορική πραγματικότητα. Οι περισσότερες γνωστές κρατικές δομές γεννήθηκαν από δύο κινήσεις που συμμετείχαν. Η πρώτη είναι το προϊόν αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ένα έργο της τάξη με στόχο να δημιουργήσει ένα όργανο ελέγχου. Η δεύτερη είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας διαπραγμάτευσης και αγώνα ανάμεσα σε μια σειρά από κοινωνικές ομάδες απ’ όπου προκύπτει μια κάποια νομιμοποίηση των κυβερνόντων. Με άλλα λόγια, δεν βρίσκεται παρά κατ’ εξαίρεση σε μια κατάσταση όπου «κοινωνία» μειώνεται όλη στο θέαμα της δικής της υποταγής. Ακόμα και στα πιο αυταρχικά κράτη, οι κυριαρχούμενοι παρεμβαίνουν στην πολιτική, για παράδειγμα μέσω εκδηλώσεων παθητικότητας ή χλευασμού. Κάθε κράτος είναι επομένως αποτέλεσμα ενός συμβιβασμού, ακόμη και αν η πτυχή της κυριαρχίας της τάξης ή της ομάδας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Με άλλα λόγια, το κράτος δεν είναι μόνο το άλλο, το κράτος είναι επίσης εμείς.

3Ο "επαναστατικός" μανιχαϊσμός διπλασιάζεται επίσης συχνά από ένα υλισμό των αντιφάσεων. Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι αναπαραστάσεις, τα φαντασιακά παίζουν ένα εμφανή ρόλο στις πολιτικές συγκρούσεις και στις διαδικασίες της νομιμοποίησης. Ο τρόπος με τον οποίο οι ομάδες και τα άτομα αντιλαμβάνονται, π.χ. τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζεται ο τρόπο ζωής τους, σε συνάρτηση με την κοινωνική τους θέση, την ιστορία τους, κλπ.. δεν μπορεί να περιοριστεί σε μια ανάλυση από την άποψη της καθαρής υλικότητας.

4Μέσα από αυτά τα δύο στοιχεία, μπορούμε να εντοπίσουμε μια αντικρουόμενη οπτική της πολιτικής δράσης. Απέναντι σε οποιοδήποτε κράτος, του χθες και του σήμερα, η αμφισβήτηση δεν είναι ούτε εντελώς αυτόνομη (επαναστατική) - κάθε άτομο συμμετέχει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, σε μικρό η μεγαλύτερο βαθμό, στην διαδικασία της κρατικής οικοδόμησης - ούτε πλήρως ενσωματωμένη άμεσα στο όργανο του "ολοκληρωτικού" ελέγχου.

5Στο πλαίσιο της σημερινής κοινωνίας, ο πειρασμός είναι σίγουρα μεγάλος να μη βλέπουμε πλέον στο κράτος παρά μόνο τη διάσταση της «διαδικασίας του συμβιβασμού και της σύγκρουσης." Κάθε ίχνος εξειδικευμένης κυριαρχίας  έχει εξαφανιστεί, δεν  υπάρχει πλέον παρά μια γενική κυριαρχία, από τη μία πλευρά απερίγραπτη, καθολική και απρόσωπη και από την άλλη ακαταμάχητη.

6Εκτός από το πρόβλημα της "αναγνώρισης" του συστήματος το οποίο θα δικαιολογούσε τις σημαντικές εξελίξεις, σημειώνουμε πρώτα απ’ όλα ότι αυτό το σύστημα δεν είναι ούτε καθολικό (ολόκληρα στρώματα του πλανήτη του διαφεύγουν, έστω και αν η ψευδαίσθηση του πλανητικού χωριού μας κάνει να πιστεύουμε το αντίθετο) ούτε απρόσωπο. Βεβαίως, η συνδυαστική ¹  κοινωνία που εγκαθίσταται, καθιστά αδύνατη την προσωποποίηση μιας εξουσίας όλο και περισσότερο θολής, αλλά στηριζόμενης στην ύπαρξη των δικτύων της εξουσίας που συνδυάζουν την παράδοση (οικογένεια, θρησκεία) και την νεωτερικότητα επί ενός συνόλου συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων, και η μια και η άλλη μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προβληματισμού.

7Για τους αναλυτές του κλειστού συστήματος, η νεωτερκή ή μετανεωτερική κοινωνία σημαδεύεται με τη σφραγίδα της ελευθερίας και της συναίνεσης. Καθίσταται ως εκ τούτου απρόσβλητη, διότι κάθε κριτική είναι άμεσα ένα προϊόν του συστήματος ή μια έμμεση ή ασυνείδητη προσπάθεια να το ολοκληρώσει, να το βελτιώσει. Αυτό συνεπάγεται την αναφορά σε μια αυστηρή συνέχεια μεταξύ του χρόνου της αμφισβήτησης και του χρόνου της ενσωμάτωσης της αμφισβήτησης ή ακόμα την ύπαρξη μιας αρχικής ενοχής της αμφισβήτησης που από τη φύση της είναι καταδικασμένη στο συμβιβασμό. Δεν μπορούμε αντίθετα να θεωρούμε την ύπαρξη ενός χάσματος, μιας ασυνέχειας μεταξύ των δύο κινημάτων ² πράγμα που σημαίνει ότι, ανεξάρτητα του τι σκεφτόμαστε, τα πράγματα έχουν αλλάξει, οι ψευδαισθήσεις έχουν αποκαλυφθεί. Αυτό δεν οδηγεί τους περισσότερους να θεωρούν ως ισοδύναμες όλες τις αμφισβητήσεις και όλες τις κριτικές, αλλά αντίθετα να ανακαλύπτουν σε μερικές από αυτές (από ποια κριτήρια;) μια διορατικότητα στην απογύμνωση της πραγματικότητας των κοινωνικών σχέσεων και αντιθέσεων. […]