Απρίλιος του 2012 , ,
1Είναι μια ιδέα αρκετά συνηθισμένη σήμερα, διότι, παρά την
γενικότητά της, εκφράζει μια διάσταση διαχωρισμού της οποίας τα
αποτελέσματα οδηγούν τα άτομα να μην κάνουν πλέον πραγματικά κοινωνία. Όπως έχουμε πει
πολλές φορές, η κοινωνία των πολιτών δεν υπάρχει πλέον στην κεφαλαιοποιημένη
κοινωνία.
2Επιπλέον, το «από κοινού» δεν μπορεί να εξομοιωθεί με την
ανθρώπινη κοινότητα. Οι δύο έννοιες δεν έχουν ούτε την ίδια
κοινωνική-ιστορική γένεση ούτε το ίδιο θεωρητικό και πρακτικό περιεχόμενο. Ας ρίξουμε μια πιο
προσεκτική ματιά.
3Το από κοινού είναι μια πρόσφατη ιδέα, που προωθείται από την
αντι-ολοκληρωτική πολιτική φιλοσοφία. Συνδέεται με τη
δημοκρατία, και ειδικότερα την μεταφυσική και φιλοσοφική κριτική του
ολοκληρωτισμού μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αναφορά στον
Heidegger και τον Jaspers, είναι η Hannah Arendt που συμβάλλει στην ανάπτυξη της
έννοιας δίνοντάς της το νόημα της δημιουργίας ενός δι-ανθρώπινου δημόσιου χώρου
όπου η ελευθερία μπορεί να εμφανιστεί. Αφού κατακτηθεί
ενάντια στην υποδούλωση και τους αποκλεισμούς - ακόμα και εντός των
επαναστάσεων - το από κοινού μπορεί να κάνει τότε δυνατή την ανθρώπινη εμπειρία
του συλλογικού νοήματος και της πολιτικής δράσης, αυτό που αποκαλεί μια
"αγορά του νοήματος"
4Στα χρόνια 70/80 ένα μεταφυσικός της αριστεράς, όπως ο Jean-Luc
Nancy είχε αναδιατυπώσει τις έννοιες του κοινού, της κοινότητας και του από
κοινού (βλ. .La communauté désœuvrée), χωρίς σημαντική
πρόοδο, δεδομένου ότι παρέμεινε σταθερά στην σφαίρα του «συνόλου των όντων», δηλαδή, σε σχέση με ένα από κοινού αφηρημένο που τελικά μοιάζει με μια θρησκευτική κοινότητα (και σ 'αυτόν, όπως και στον Michel Henry άλλωστε, η αρχική κοινότητα των χριστιανών αποτελεί το καλύτερο ιστορικό μοντέλο).
5Το άλλο σημερινό αδιέξοδο, νεότερο και πιο «χυδαίο», το οποίο αναφέρεται στο "από κοινού" είναι αυτό της κοινωνίας των πολιτών (citoyennisme) και διάφορες παραλλαγές της, δημοκρατικές και/ή κοινοτιστικές: αναδημιουργία του κοινωνικού δεσμού για τις αστικές πολιτικές και τις κοινωνικές διαμεσολαβήσεις, ανάπτυξη των δικτύων και των "εικονικών κοινοτήτων", υποστήριξη των ιδιαίτερων ταυτοτήτων, κλπ..
6Είναι επίσης μια άποψη που ξαναβρίσκουμε στον Michéa και στις αναφορές του στην κοινή ευπρέπεια (common decency) του Όργουελ, ακόμη και αν η προσέγγιση αυτή είναι λιγότερο άμεσα πολιτική. Η κοινή ευπρέπεια του Orwell επανενεργοποιείται από τον Michéa, είναι πράγματι πιο ανθρωπολογική από πολιτική, είναι η κοινή λογική, η συνειδητοποίηση των χρηστών ηθών από κοινού από την μεγάλη πλειοψηφία, ο κοινός ρεαλισμός, η ηθική συναίνεση, η κοινωνικά αναμενόμενη συμπεριφορά. Σε αντίθεση με το από κοινού, η κοινή ευπρέπεια δεν είναι μια πολιτική βούληση τύπου Ρουσσώ ή Διαφωτισμού και Ιακωβίνων. Το από κοινού του Ροβεσπιέρου, είναι η ανώτερη ενότητα του έθνους-κράτους, η κοινότητα των πολιτών αφιερωμένη στην και υποστασιοποιημένη από την λατρεία του «Υπέρτατου Όντος». Δεν υπάρχει κοινή ευπρέπεια στη Γαλλική Επανάσταση, αλλά υπάρχει το από κοινού.
7Στο από κοινού του Saint Just, της Arendt και του J.-L. Nancy δεν υπάρχει η νοσταλγία μιας απώλειας, ούτε περισσότερο απόπειρα να ανακτηθεί μια προηγούμενη κατάσταση της Εδέμ. Πρόκειται για μια πολιτική βούληση για να δημιουργηθεί για το παρόν και το μέλλον μια πολιτική σφαίρα ξεχωριστή στην οποία οι πολίτες ασκούν την ελευθερία τους. Δεν υπάρχει κοινός κορμός μεταξύ του από κοινού και της κοινής ευπρέπειας . Το ένα είναι μια κατηγορία (Δημοκρατική), ενώ το άλλο είναι αποτέλεσμα της (ένα πολιτιστικό μοντέλο, ένας τρόπος ζωής).
8Πιστεύουμε ότι είναι καλύτερα να αντιμετωπιστεί το θέμα της τάσης μεταξύ του ατόμου και της κοινότητας με αφετηρία την ιστορική παραγωγή συγκεκριμένων κοινωνικών σχέσεων και είναι (π.χ. ο Αθηναίος πολίτης, το άτομο αστός, ο προλετάριος και η υπαγωγή του στην τάξη, κάθε άτομο της κεφαλαιοποιημένης κοινωνίας ...). ▪
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου