Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΙ

Αποσπάσμτα από την ομιλία του Jacques Wajnsztejn,  Λυών, 30 Σεπτεμβρίου 2011 με θέμα:

“Η αξία δεν είναι ένα ιστορικό υποκείμενο”

[…] υποστηρίζουμε είναι ότι η αξία δεν είναι παρά μια συμβατική αναπαράσταση της δύναμης και της κυριαρχίας. Μια δύναμη και μια κυριαρχία που καθόρισαν εξ αρχής την ανάπτυξη της αξίας (το κράτος στις διάφορες μορφές του είναι ο κύριος εκφραστής), ως μια κοινωνική δύναμη στον καπιταλισμό.

Δεν είναι λοιπόν η αξία (ή η μορφή - αξία) το ζήτημα.  Η υπαγωγή της ζωντανής εργασίας στο κεφάλαιο βασίζεται σε μια κοινωνική σχέση αμοιβαίας εξάρτησης. Αυτή η κοινωνική σχέση υποβάλλεται σε μια κατάσταση (αυτή των μη-ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής) και από την άλλη (αυτή των ιδιοκτητών) η οποία παράγει ένα ανταγωνισμό που λαμβάνει ιστορικά τη μορφή της πάλης των τάξεων. Ο ανταγωνισμός αυτός έχει το χαρακτηριστικό ότι δεν είναι το προϊόν μιας απλής αντιπαλότητας, αλλά μιας αντίφασης. Η κοινωνική σχέση κεφαλαίου / εργασίας συνθέτει αυτό το μείγμα της εξάρτησης και του ανταγωνισμού που παράγει μια δυναμική του κεφαλαίου η οποία δεν έχει τίποτε το αυτόματο.[…]

[..] Ότι αυτός ο ανταγωνισμός έχει ενσωματωθεί και έχει καταστεί ανενεργός μετά την ήττα της τελευταίας επαναστατικής επίθεσης των χρόνων 60-70, από μια αναδιάρθρωση που οδήγησε σε μια "επανάσταση του κεφαλαίου", δεν ήταν κάτι αναπόφευκτο, αλλά ..., εδώ είμαστε σήμερα.

Ένα ιστορικό νήμα έσπασε …, το «νέο κίνημα» δεν είναι τόσο ότι διαφέρει από το παλιό εργατικό κίνημα με ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα πραγματικά νέο, αλλά ακριβώς επειδή αυτό το νήμα έχει σπάσει και διαιωνίζεται με τη μορφή λιτανείας από τα συνδικάτα ή ως μια μορφή μυστικισμού από την άκρα αριστερά. Αλλά αυτή η "επανάσταση του κεφαλαίου" δεν παράγει ένα αφηρημένο σύστημα που είναι μπροστά μας. Η σχέση αμοιβαίας εξάρτησης εξακολουθεί να υπάρχει δια μέσου των δικτύων,  των ολιγαρχικών τάσεων, των συστημάτων εκβιαστικής προστασίας και των πελατών τους, συνεχίζει επίσης δια μέσου, της απειθαρχίας, της αντι-ιεραρχικής πάλης, κάποιες εναλλακτικές μορφές αντίστασης, αλλά έξω από την παλιά ταξική σκοπιά.[…]

[…], η αξία δεν είναι υποκείμενο (Σ.Μ. αυτόματο κεφάλαιο, αυτοαξιοποιούμενη αξία), αλλά μια αναπαράσταση που δίνει περιεχόμενο στην πολιτική οικονομία, δεν είναι ανάγκη λοιπόν να εστιάσουμε  στην κρίση της αξίας και σ’ αυτά που την συνοδεύουν (την απαξίωση, την αδυναμία να καταστήσει κερδοφόρες παραγωγικές επενδύσεις και, τελικά, στην "τελική κρίση"), αλλά στην κρίση των κοινωνικών σχέσεων (το κεφάλαιο όλο και πιο δύσκολα τις αναπαράγει: απο-ουσιαστικοποίηση του εργατικού δυναμικού, αστικό χάος, ταραχές,) και στην σχέση με τη φύση (φυσικές καταστροφές, εξάντληση πόρων). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το κεφάλαιο γίνεται καθολικό και επιχειρεί να μετατρέψει τον άνθρωπο και τη φύση σε νεκρή εργασία και νεκρή φύση. Οι αγώνες που διεξάγουμε κατά της κρίσης της αναπαραγωγής (ο αγώνας των ανέργων και των επισφαλών εργαζομένων, ενάντια στις βιο-και νανο-τεχνολογίες, κατά της πυρηνικής ενέργειας, κ.λπ.).

Δεν υπάρχει τίποτα να περιμένουμε από την «κρίση» που να δίνει προοπτική προς μια κατεύθυνση που να έχει νόημα για την ανθρώπινη κοινότητα. Δεν έχει κανένα νόημα από μόνη της. Μπορεί να τροποποιήσει τις απαιτήσεις του αγώνα, αλλά δεν φέρει τίποτα για μια άλλη διέξοδο. Δεν υπάρχει κομμουνισμός από την αδυναμία του καπιταλισμού. […]

[…] Θα πρέπει να πολεμήσουμε εδώ και τώρα ενάντια σ’ αυτό που καταπιέζει την πλειοψηφία, δηλαδή τη μισθωτή εργασία ως μια μορφή κυριαρχίας, στην εργασία και εκτός εργασίας, επειδή εξακολουθεί να οργανώνει τα πάντα σύμφωνα με το μοντέλο της εργασίας, ακόμη και αν φαίνεται να αποκλείει όλο και περισσότερους ανθρώπους. Αυτό που πουλάει ο εργαζόμενος δεν είναι τόσο πολύ την εργασία του (έτσι κι αλλιώς, για μένα δεν είναι εμπόρευμα), αλλά την υποβολή του στη διαδικασία της εργασίας και στην εντολή του καπιταλισμού μέσω μιας κρατικής διαμεσολάβησης, μέσα από μια κατάσταση που οδηγεί σε κοινωνικές και θεσμικές νόρμες αποδεκτές από την πλειοψηφία, σύμφωνα με το πρότυπο της σύμβασης. Είναι σε αυτή τη βάση που η κυρίαρχοι προσπαθούν να αυξήσουν τις διαχωριστικές γραμμές, παλαιές και νέες, μεταξύ των εργαζομένων και των αυτοαπασχολούμενων, των εργαζομένων και των υπαλλήλων, μεταξύ των εργαζομένων και των ανέργων, με χαρτιά και χωρίς χαρτιά, μεταξύ των "παλαιών" και των νέων. Και είναι εναντίον αυτών που στρέφονται τα τρέχοντα κινήματα αντίστασης και ανυπακοής.  […]