ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ;

αποσπασμα απο το κειμενο:

Une socialisation immédiatiste : la formation des «  ressources humaines  »

octobre 1993, Jacques Guigou

 [...]

Α – Ενσωμάτωση της ΤΑΞΗΣ της εργασιασ

Όσο η υλοποίηση του κέρδους ήταν εξαρτημένη από την αξιοποίηση των φυσικών πόρων με την εκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού, η εκπαίδευση ήταν για το κεφάλαιο μια δαπάνη. Μια δαπάνη, σίγουρα κοινωνικά αναγκαία, αλλά μια δαπάνη κύρια μη παραγωγική. Αυτή η τυπική κατάσταση του βιομηχανικού καπιταλισμού του δέκατου ένατου αιώνα, συνεχίζεται μέχρι το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον, στην σύνθεση του μεταβλητού κεφαλαίου έχουν μόνο ένα μικρό μερίδιο οι γνωστικές ικανότητες, το σχολείο της τάξης είναι σε θέση να παρέχει στην οικονομία, παρά τις αξιοσημείωτες αντιφάσεις, τους μηχανικούς και τους εργαζόμενους που χρειάζεται. Η ζωντανή εργασία είναι ακόμη ουσιαστική στην παραγωγή. Αλλά με την αποτυχία του προλεταριακού κινήματος στην Ευρώπη το 20, η πραγματική κυριαρχία του κεφαλαίου σε όλη την κοινωνία γενικεύεται. Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπινων δραστηριοτήτων, οι οποίες διέφευγαν προηγουμένως από τον δεσποτισμό της αγοράς, ενσωματώνονται στη διαδικασία της αξιοποίησης. Ως εκ τούτου, η τάξη της εργασίας η οποία, στην απαρχή της είχε τοποθετηθεί στο εξωτερικό της αστικής κοινωνίας και η οποία διατηρεί μέσα στους αγώνες της, μια κοινοτική βάση της ζωής που είχε κληρονομήσει από το παρελθόν της γεωργίας, δεν μπορεί πλέον να υφίσταται ως αρνητική τάξη. Η νεκρή εργασία έχει έτσι ενσωματώσει την ζωντανή εργασία. Με την απελευθέρωση, αυτού που ονομάζουμε κοινωνία της κατανάλωσης, εκφράζεται αυτή η μετατόπιση της κίνησης της αξίας. Η εμπορευματική παραγωγή και η αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων μπορούν να ξεπεράσουν τον προσδιορισμό τους από το χρόνο εργασίας που ήταν αναγκαίος για τη μετατροπή σε υπεραξία των φυσικών πόρων. Η καταστροφή των πόρων της πρώτης φύσης οδήγησε το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο να εκκρίνει μια δεύτερη φύση που εκτεχνίκευσε την βιόσφαιρα και η οποία, μετά τον Μάιο του 68, σε δύο δεκαετίες, ολοκληρώνει έναν κύκλο της ενσωμάτωσης του ανθρώπινου είδους με το φυσικό του περιβάλλον . Σήμερα, με τους εικονικούς κόσμους, μια τρίτη φύση χτίζεται σε πολύ υψηλή ταχύτητα σε μια κοινωνία που επικεντρώνεται στην ελεγχόμενη καταστροφή.

β - κατακερματισμοσ των κοινωνικών σχέσεων

Τα τελευταία δέκα χρόνια έχουμε προσπαθήσει να δείξουμε πώς το κίνημα του Μάη του 68 σήμανε την τελευταία στιγμή του κύκλου των προλεταριακών επαναστάσεων και την πρώτη στιγμή μιας επανάστασης με τίτλο την ανθρώπινη κοινότητα... Παραμένοντας εδώ και  προσπαθώντας να κατανοήσουν την έννοια του περάσματος από την εποχής της δύναμης της εργασίας σε εκείνη των «ανθρώπινων πόρων», θα πρέπει να αντιληφθούμε όλες τις διαστάσεις της ενσωμάτωσης της παλαιάς τάξης της εργασίας στην κοινωνία του «κεφαλαίου-αναπαράστασης».

(υποδηλώνουμε με αυτόν τον όρο  τη διαδικασία κατά την οποία, στο πλαίσιο της δυναμικής της αξιοποίησης σχεδόν όλων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, το κεφάλαιο διαλύει τις αναπαραστάσεις που του αντιτάσσονται. Η λογική αυτής της διαδικασίας επιδιώκει να επιβάλει μια ενιαία αναπαράσταση, αυτή που αναγνωρίζει ως πραγματική μια ανθρώπινη δραστηριότητα, διότι είναι καλύτερα κεφαλαιοποιημένη ή εικονικά κεφαλαιοποιήσιμη Ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό είναι να εξαλείψει την ανάγκη της ίδιας της αναπαράστασης - της ζωής, του κόσμου, του ανθρώπου, του χρόνου, του χώρου, κλπ.. - παρέχοντας άμεσα την πραγμοποιημένη, αφηρημένη και ολοκληρωτική παρουσία «των εικονικών κόσμων» και των απεικονίσεών  τους).

Όσο το προλεταριάτο έπαιζε το ρόλο του ως αρνητική τάξη, όσο οι κοινωνικές σχέσεις παραγωγής και αναπαραγωγής παρέμειναν ουσιαστικά βασισμένες στον εκβιασμό της υπεραξίας πάνω στην δύναμη της εργασίας των γυναικών και των ανδρών αυτής της τάξης, η εξατομίκευση δεν μπορούσε να λειτουργήσει παρά μόνο στην αστική τάξη. Μόνο η αστική τάξη, δηλαδή, ο ιδιοκτήτης των μέσων παραγωγής, θα μπορούσε να πληρεί τις προϋποθέσεις για μια κοινωνική ζωή ανεξάρτητη: μια αυτόνομη ύπαρξη ως οικονομικός παράγοντας - ο επιχειρηματίας - αλλά εξαρτώμενος  από την τάξη του ως κοινωνικό άτομο. Έτσι, η σύζυγος του αστού, η ερωμένη του, τα παιδιά του, οι υπάλληλοί του, δεν ήταν  άτομα, επειδή δεν κατείχαν κανένα κεφάλαιο. Αυτή η εποχή, όπως γνωρίζουμε, έλαβε τέλος στον πόλεμο μεταξύ των εθνικών καπιταλισμών, ο πόλεμος που ήταν, επίσης, η αποτυχία του διεθνούς προλεταριάτου και ο πατέρας της διαταξικής επανασύστασης του κεφαλαίου. Με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην πραγματικότητα, εξαφανίζεται η τάξης των ιδιοκτητών, αυτή του παραδοσιακού καπιταλιστή, ενώ εμφανίζεται ο εταιρικός καπιταλισμός, οι νέες μορφές αξιοποίησης στις οποίες το άτομο θα χάσει όλα όσα αποτελούσαν το ιστορικό του περιεχόμενο.

Διαχωριζόμενο, επίσης, το άτομο θα γίνει κλάσμα του κεφαλαίου. Μπορούμε να εντοπίσουμε την εμφάνιση αυτού που θα γίνει η κεντρική δυναμική της μεγάλης ανασύστασης του κεφαλαίου στον  xx ^ο αιώνα. Ήδη στην εργασία στην περίοδο του μεσοπολέμου, συστατικό του λαϊκισμού των εθνικοσοσιαλιστών και των φασιστών, ο κατακερματισμός των κοινωνικών σχέσεων θα λάβει χώρα πρώτα στις διαφορετικές εθνικές ρυθμίσεις της ταξικής συνεργασίας, στη συνέχεια, μετά το 1968, η παλινδρόμηση της τελευταίας ασυνέχειας με την κίνηση της αξίας, θα επιτρέψει το δεσποτισμό της κοινωνίας των κλασμάτων του κεφαλαίου. Η αυτονόμηση των συνακόλουθων της τάξης υπό την καθοδήγηση του κεφαλαίου έχει ταξιδέψει τώρα όλο τον ιστορικό της κύκλο και είναι στο εσωτερικό του ανθρώπινου είδους το ότι συνεχίζει με ταχύ ρυθμό, η μηδενιστική του δραστηριότητα.

Γ –  ΔΥΝΗΤΙΚΟΣ  θάνατος του κεφαλαίου;

Τώρα σχεδόν εντελώς ελεύθερο από τα δεσμά των παλιών ημερών της παραγωγικής εργασίας και της υλικότητας της δεύτερης φύσης (αυτής που δημιουργήθηκε με την ατμομηχανή και την οποία μπορούμε να δούμε να ολοκληρώνεται κατά την μετάβαση από τον αναλογικό στον ψηφιακό υπολογισμό), το κεφάλαιο έχει διεισδύσει και κατακτήσει όλες τις αναπαραστάσεις του είδους. Οι διαδικασίες του, της εκτεχνίκευσης, δεν απαιτούν πλέον σήμερα τη διαμεσολάβηση, αλλά μια ενεργοποίηση μόνιμη και καθολική. Στην «τρίτη φύση» της αφαιρετικότητας των εικονικών κόσμων, των ροών του κεφαλαίου και των αγορών "σε πραγματικό χρόνο", το κεφάλαιο είναι σε κατάσταση δυνητικού θανάτου, της ανεπανόρθωτης απώλειας όλων όσα αποτέλεσαν το ιστορικό του περιεχόμενο, της διαλεκτικής του ουσίας. Το εικονικό εκμηδενίζει το παρελθόν και το μέλλον. Το εικονικό δεν υποστηρίζει το πέρασμα του χρόνου, χρειάζεται μια αμεσότητα εγγεγραμμένη στο χώρο, σε ένα αιώνιο παρόν.

[...]