Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΘΕΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΟΥ ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΥ

αποσπασμα από το κειμενο:

Παρατηρήσεις σχετικά με τη διαδικασια αντικειμενοποίησησ της αγορασ

Ιανουάριο του 2010 , Bernard Pasobrola

1Από όλους τους αυτοαναφορικούς μύθους της καπιταλιστικής κοινωνίας - η οποία μερικές φορές αναπαριστάται σαν ένα αναπτυσσόμενο σώμα, άλλοτε σαν ζούγκλα όπου πρέπει να  σκοτώσει για να επιβιώσει, ή ακόμα ως ένα διαστελλόμενο σύμπαν – σε μεγάλο βαθμό αποκαλύπτουν την ευπάθεια των συνόρων κοινωνίας / φύσης που χτίστηκαν και υπερασπίστηκαν με θέρμη από τη νεωτερικότητα. Επειδή οι ​​οντότητες που έχουν ορισθεί από τη λέξη φύση μπορεί να είναι επίσης:

2- ο αντικειμενικός κόσμος που υπόκειται στους νόμους της αιτιότητας και της αναγκαιότητας (σε αντίθεση με την ελευθερία και την ανθρώπινη υποκειμενικότητα ή τον πολιτισμό)?

3- όλοι οι νόμοι που διέπουν την τύχη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπινων κοινωνιών (όπως ο όρος της εξέλιξης ή της φυσικής επιλογής , κ.λπ.).

4- κάποια μορφή αιτιοκρατίας που εφαρμόζεται στον άνθρωπο (ανθρώπινη φύση)?

5- το φυσικό μέρος του ατόμου σε αντίθεση με την ψυχή του ή το μυαλό του (καρτεσιανός δυϊσμός)?

6- μη βιολογικό σώμα του ανθρώπου (η φύση που δεν είναι ανθρώπινο σώμα, σύμφωνα με τα λόγια του Μαρξ)?

7και ούτω καθεξής.

8Ανεξάρτητα από το επίπεδο όπου τοποθετείτε: το άτομο, η κοινωνία, ο κόσμος, ένα υποκείμενο, ένα αντικείμενο, ξανασυναντά κάθε φορά την έννοια της πολυμορφικότητας και  παγκοσμιότητας.  Μπορούμε να οικοδομήσουμε το είδος των αντιθέσεων: υποκείμενο (κοινωνία, πολιτισμός, άνθρωπος εγκέφαλος, μυαλό, η αποβλεπτικότητα, ο οικονομικός παράγοντας) έναντι του αντικειμένου (φύση, πλανήτης, σώμα, μη αποβλεπτικότητα, το αόρατο χέρι της αγοράς, κ.λπ..) και να θέσoυμε τις εντολές στον  ένα ή τον άλλο πόλο, αυτόν του υποκειμένου, του ανθρώπου, της ελευθερίας του, της ελεύθερης δημιουργίας του και της υποκειμενικότητάς του, ή σ’ αυτόν του αντικειμένου, στον σκληρό νόμο της αναγκαιότητας, στους υλικούς περιορισμούς, στη οργανική ζωή, στην αδυσώπητη λογική των γεγονότων. Μπορούμε να επεκτείνουμε σε ολόκληρο το σύμπαν το μοντέλο του αντικειμένου, με την αποκήρυξη του ανθρώπινου παράγοντα και την ικανότητά του να ενεργεί ορθολογικά , ή, αντίθετα, μπορούμε να επεκτείνουμε το μοντέλο της πράξης σε όλα όσα υπάρχουν, διατηρώντας τον μη ανθρώπινο μηχανισμό της εξέλιξης του κόσμου, εγκαταλείποντας την αυστηρή αιτιότητα που υποτίθεται ότι διέπει τον αντικειμενικό κόσμο. Μπορεί να είναι ανθρωπιστικό και νατουραλιστικό, να πιστεύουμε ταυτόχρονα στην ανθρώπινη φύση και στην ίδια τη φύση, είτε με την ηθική πλευρά του όντος και επικρίνοντας την ανθρώπινη ανηθικότητα. Όλα επιτρέπονται, αρκεί να κρατηθεί - ακόμη και μορφολογικά - η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του πόλου υποκείμενα και του πόλου αντικείμενα , μεταξύ  ανθρώπου  και  φύσης.

9Από την στιγμή που το σύνορο εδραιώνεται, η λογική κριτική σκέψη - της οποίας ο πρωταρχικός σκοπός είναι να μεσολαβήσει στον αγώνα ανάμεσα στους δύο πόλους - εστιάζεται στη «διαλεκτική» σχέση των ξεχωριστών οντοτήτων. Αυτό θυμίζει, για παράδειγμα, το περίφημο πέρασμα από την Γερμανική Ιδεολογία , όπου ο Μαρξ λέει ότι δεν είναι η συνείδηση ​​που καθορίζει τη ζωή, αλλά η ζωή που καθορίζει τη συνείδηση . Την ίδια χρονιά, το 1845, δήλωσε στο έργο του Θέσεις για τον Feuerbach : "Το υλιστικό δόγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι προϊόντα των περιστάσεων και της εκπαίδευσης, ως εκ τούτου, οι άνθρωποι είναι τα μεταμορφωμένα προϊόντα άλλων περιστάσεων και μιας τροποποιημένης εκπαίδευσης, ξεχνά ότι είναι ακριβώς οι άνθρωποι που μεταμορφώνουν τις περιστάσεις και ότι ο εκπαιδευτικός θα πρέπει και ο ίδιος να εκπαιδευτεί." Συνοψίζοντας: 1. Τα όντα έχουν συνείδηση, οι άνθρωποι μεταμορφώνουν τη ζωή τους και τις περιστάσεις. 2.Η Αλλαγή της ζωής τους και των περιστάσεων μεταμορφώνουν την συνείδησή τους. 3. Η μεταμορφωμένη συνείδησή τους μεταμορφώνει τη ζωή τους και τις περιστάσεις. Η συλλογιστική δεν θα μπορούσε να είναι πιο κυκλική. Όπως και το παράδοξο του αυγού και της κότας είναι αξεδιάλυτο, αυτό της συνείδησης και της ζωής , ακόμα και αν περιέγραφε την "πραγματικότητα" μας τοποθετεί σε ένα επίπεδο όπου η μόνη δυνατή απάντηση είναι μια πράξη κάθε φορά . Το σύγχρονο και  ορθολογικό  υποκείμενο παραδέχεται ότι η πολικότητα είναι σε μεγάλο βαθμό επιρρεπής σε αναστροφή, και ότι, ως εκ τούτου, ο πόλος-υποκείμενο μπορεί μερικές φορές να είναι λιγότερο υποκείμενο από τον πόλο-αντικείμενο, και ο τελευταίος λιγότερο αντικείμενο από ότι φαίνεται - μετά από όλα αυτά, ακόμα και η πολικότητα των μαγνητικών πόλων της Γης να αναστραφεί με το χρόνο σύμφωνα με τις σημερινές επιστημονικές θεωρίες, ακόμα κι έτσι, είναι σημαντικό να υπερασπιστεί τα σύνορα μεταξύ των δύο πόλων. Οπλίζεται μέχρι το τέλος με τον μοναδικό κριτικό λόγο ο οποίος είναι απολύτως εξωπραγματικός και δεν ανήκει σε κανέναν από τους πόλους (επομένως η συνείδηση ​​είναι λιγότερο από ποτέ υπεράνω πάσης υποψίας υλικότητας). Το ορθολογικό υποκείμενο μπορεί επομένως να ενεργοποιήσει στη συνέχεια το διακόπτη που αντιστρέφει την πολικότητα για να παρατηρήσετε τι συμβαίνει και να καταγράψει τα αποτελέσματα στο μεγάλο μητρώο της νατουραλιστικής επιστήμης.

10Πρέπει να σημειώσουμε ότι ανθρωπολογία έχει υιοθετήσει σε μεγάλο βαθμό την οπτική του σύγχρονου νατουραλισμού, περιγράφοντας τις σχέσεις των "πρωτόγονων" στο φυσικό τους περιβάλλον – ενώ αυτή λέξη δεν είχε κανένα νόημα για αυτούς τους ίδιους ανθρώπους -  προβάλλοντας επάνω τους την περίφημη διχοτόμηση φύση / πολιτισμός που προέρχεται από το αντιθετικό μοντέλο πόλος-αντικείμενο / πόλος-υποκείμενο.  Όμως, η ανάλυση της διαδικασίας μετασχηματισμού αυτού του φυσικού μέσου στον κόσμο της οικονομίας παρέμεινε εκτός του πεδίου εφαρμογής της. Ωστόσο, ενώ είναι αναγκαίο να αναδιατυπωθεί αλλιώς, το θέμα είναι ζωτικής σημασίας για εμάς σήμερα, που αναζητούμε στην ιστορία της οικονομίας, από την καταγωγή της ως τη φάση της ανασυγκρότησής της στην ενιαία ιδεολογία της εργασίας, αυτό που μπορεί να ξεκινήσει την εξάλειψή της. Χωρίς αξίωση να διευκρινίσουμε πώς το σύστημα της ανταλλαγής εμπορευμάτων έχει επιτύχει σε μια δεδομένη χρονική στιγμή να καταργήσει τα συστήματα που βασίζονται στην αμοιβαιότητα ή την αναδιανομή, αναρωτιέται κανείς τι ρόλο έπαιξε το νόμισμα στην κυκλοφορία εκτός αγοράς στη διαμόρφωση του συστήματος της αγοράς.  Το κριτικό μας ερώτημα εκτείνεται πολύ πέρα από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής  που ο μερκαντιλισμός έχει παράγει και επικεντρώνεται στην ρήξη της ταυτότητας μεταξύ των συνόλων ανθρώπινων και μη ανθρώπινων που προκάλεσε το σύστημα ανταλλαγής της αγοράς, ρήξη που γέννησε έναν κόσμο πυκνών αντικειμένων φαινομενικά αυτόνομων και εχθρικών. Η εμφάνιση αυτών των αντικειμένων είναι μια επανάσταση σε αυτό που αποκαλούμε διαδικασία της αντικειμενοποίησης σε σχέση με τη διαδικασία της υποκειμενοποίησης που συνήθως αποδίδεται στο θρίαμβο του αστικού ατομικισμού. Αλλά αυτή η επανάσταση, η οποία είναι προγενέστερη  και είναι η κύρια προϋπόθεση αυτού του θριάμβου απέχει πολύ από το να είναι το αποτέλεσμα μιας απλής αντιστροφή των πόλων, όπως προτείνεται από το Μαρξ στη θεωρία του ανθρώπου-αντικειμένου και στον φετιχισμό των εμπορευμάτων.

11Η θεωρία του φετιχισμού εξετάζει το φανταστικό ίχνος του αντικειμένου που στέκεται ως δύναμη αυτόνομη και απειλητική μπροστά από το υποκείμενο, αλλά, όπως Αντόρνο έγραψε στις Σημειώσεις για την θεωρία και την πράξη : «Όταν προσπαθώντας να γίνει πιστευτό στο υποκείμενο ότι το αντικείμενο είναι κάτι ανυπολόγιστο, η επικοινωνία μεταξύ των δύο είναι το θύμα της τυφλής τύχης.» Η καταστροφή που η ανθρώπινη υποκειμενικότητα αντιμετωπίζει αναφέρεται  πρώτα σε αυτό που υπέστη η αντικειμενικότητα, ένα φαινόμενο για το οποίο θα λάβουμε, δυστυχώς, πάρα πολλές εικόνες. Και εκτός αυτού,  μια κρίση δεν είναι πρωτίστως μια πανωλεθρία της αντικειμενικότητας, ως εκ τούτου, των μη ανθρώπινων συνόλων, αντί να είναι ακριβώς των ανθρώπινων, δείχνοντας τους ζωτικής σημασίας διαδραστικούς δεσμούς μεταξύ των υπαρχόντων; Επομένως, θα ήταν τόσο αφελές και αναχρονιστικό να πιστέψουμε ότι η επίλυση της σύγκρουσης είναι να ενισχυθεί η υπεροχή του πόλου-υποκείμενο.  Μάλλον πρόκειται για την αντικατάσταση της αντιπολιτευτικής πολικότητας του νατουραλισμού από μια αξιολογία (axiology) επικεντρωμένη στην συμμετρική ανταλλαγή μεταξύ των συνόλων ανθρώπινων και μη ανθρώπινων, και ως εκ τούτου την εκ νέου εδαφοποίηση και την εκ νέου κοινωνικοποίηση εκτός αγοράς αυτών των συνόλων. Μια από τις σημαντικές συνέπειες αυτής της αλλαγής είναι η εγκατάλειψη της γραμμικής και αθροιστικής χρονικότητας που είναι η βάση της ιδεολογίας της εργασίας. Απαλλαγμένοι από την παραγωγή εμπορευμάτων και την τυραννία του χρόνου, η ύπαρξη των ανθρώπων θα μπορούσε να ξαναγίνει ένα πεδίο εμπειριών ελεύθερα επιλεγμένων και ελεγχόμενων.