ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Σαράντα χρόνια είχε να εμφανιστεί στις χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού (μετά τον έρπων Μάη της Ιταλίας) κάποιο μαζικό κοινωνικό ή πολιτικό κίνημα.

Το κυριότερο χαρακτηριστικό των κινημάτων που αναπτύσσονται είναι ότι είναι σημάδια ενός κοινωνικού πολέμου που δεν διεξάγεται πλέον στο εργοστάσιο αλλά στον δρόμο.

Παρά τις προσπάθειες χειρισμού ή αδιαφορίας ακόμα και από μεγάλο μέρος της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, το κίνημα θέτει ζητήματα πολύ πιο προχωρημένα από τον βαθμό συνειδητοποίησης των συμμετεχόντων (άμεση δημοκρατία, κλπ.).

Δεν θέτει απλά θέμα πολιτικής νομιμοποίησης μιας κυβέρνησης άλλά κοινωνικής επικύρωσης ενός πολιτικού συστήματος, μια εν’ σπέρματι κριτική της αναπαραγωγής των κοινωνικών σχέσεων.

Σ’ αυτό το επίπεδο της αναπαραγωγής των κοινωνικών σχέσεων, των σχέσεων κυριαρχίας ο καπιταλισμός έχει παγκοσμιοποιημένα χαρακτηριστικά, είναι συλλογικός.

Η ανάσα της “πλατείας” δεν βρίσκεται μόνο στον σβέρκο της ελληνικής κυβέρνησης όπως έδειξαν οι προσπάθειες πολιτικού χειρισμού μετά την πρόσφατη μεγαλειώδη κινητοποίηση από Ομπάμα, ΔΝΤ, Μέρκελ, Σαρκοζί κλπ.

Το κίνημα της “πλατείας” αναπτύσσοντας την κριτική του πρέπει να αποκτήσει συνείδηση  του διεθνιστικού χαρακτήρα του.

Αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι κάτι πολύ διαφορετικό από μια κρίση υπερπαραγωγής που περιμένουν κάποιοι εδώ και 80 χρόνια ούτε κάποια ιστορική νομοτέλεια που να οδηγεί αυτόματα στην τελική κρίση.

Πρέπει να ξεφύγουμε από τον οικονομισμό ο οποίος διακατέχει την πλειοψηφία του χώρου της Αριστεράς.

Αν κάνουμε μια σύντομη αναδρομή στην Ιστορία του καπιταλισμού αλλά από την οπτική του κεφαλαίου και κυρίως του πλασματικού κεφαλαίου (το καύσιμο του καπιταλισμού) διαπιστώνουμε ότι:

«Στην πρώτη περίοδο, μέχρι το κραχ του 29, οι πιστώσεις κατευθύνονταν στην παραγωγή, εντός του κύκλου παραγωγής - κυκλοφορίας (η πίστωση θεωρείται ως ένα τεχνικό μέσο που  προβλέπει τη μελλοντική αξία.) με αποτέλεσμα να συνιστά επιβαρυντικό και πολλαπλασιαστικό παράγοντα της κρίσης υπερπαραγωγής…

                Στην δεύτερη περίοδο, «τα τριάντα ένδοξα χρόνια», το ίδιο το πλασματικό κεφάλαιο που αποτέλεσε επιβαρυντικό παράγοντα για την κρίση του 29 έγινε το φάρμακο για το ξεπέρασμά της χρηματοδοτώντας όχι πλέον την παραγωγή αλλά τις επενδύσεις και την κατανάλωση, ως παράγοντας εξωτερικός στον κύκλο παραγωγή - κυκλοφορία (κεϋνσιανισμός, το περίφημο new deal). Στην περίοδο αυτή που έληξε με τις αποτυχημένες απόπειρες (Μάης του 68, έρπων Μάης της Ιταλίας κλπ.) υπήρξε μια τεράστια αύξηση του παραγωγικού κεφαλαίου και μια ισχυροποίηση του προλεταριάτου και ένταση της ταξικής πάλης…

                Στην Τρίτη περίοδο, από τις αρχές της δεκαετίας του 70 έως σήμερα,  σ’ αυτή την περίοδο η λειτουργία του πλασματικού κεφαλαίου είναι διαρθρωτική. Μέσω του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους και των τραπεζών, κυρίως των κεντρικών. (ο όρος διαρθρωτική λειτουργία σημαίνει ότι οι πιστώσεις δεν διατίθενται πλέον με τυχαίο τρόπο, αλλά με συγκεκριμένο σχεδιασμό με προγράμματα που μετασχηματίζουν ριζικά τις υλικές συνθήκες και κατ’ επέκταση τις κοινωνικές σχέσεις, με στόχο την υποβάθμιση της ζωντανής εργασίας )…

Παράλληλα βλέπουμε να τίθενται σε εφαρμογή μια ολόκληρη σειρά νέων μέτρων:

Η μη μετατρεψιμότητα του δολαρίου (1971) προκαλεί μια πολιτική άρνησης των ΗΠΑ να εφαρμόζουν αποπληθωριστικά μέτρα για την εξάλειψη των ελλειμμάτων τους…  

Η εισαγωγή των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών…

Η δημιουργία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ( ΠΟΕ ), για την αντιμετώπιση του προστατευτισμού…

Τακτικές συναντήσεις μεταξύ των κυρίαρχων κρατών (μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ: G7 και G8)…

Μια τάση για "αξία χωρίς εργασία» στον βιομηχανικό τομέα, η οποία δημιούργησε μια απώλεια της κεντρικότητας του τομέα αυτού προς όφελος του τομέα των υπηρεσιών κατά τη διαδικασία της συσσώρευσης του κεφαλαίου. (όσο περισσότερο αυτοματοποιείται η παραγωγική διαδικασία, τόσο περισσότερο η αφηρημένη εργασία κυριαρχεί διαμέσου της χρήσης της τεχνοεπιστήμης περιθωριοποιώντας τον ανθρώπινο χρόνο που ορίζεται ως χρόνος αυστηρά παραγωγικός με την παραδοσιακή έννοια του όρου…

Δεν δημιουργεί πλέον τον πλούτο η εργασία, αλλά ο πλούτος καλείται να δημιουργήσει την εργασία. Η εργασία από δύναμη έχει γίνει μηχανισμός ενσωμάτωσης και πειθάρχησης, έχει γίνει απασχόληση…

Με το σημερινό παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο, αυτή η λειτουργία των μέσων πληρωμής που δημιουργήθηκε εκ του  μηδενός (πλασματικό κεφάλαιο), καθίσταται υψίστης σημασίας και μειώνοντας παράλληλα την παραδοσιακή λειτουργία των γενικών ισοδύναμων που μετρά την αξία μέσα στην διαδικασία ανταλλαγής…

 Η αξία εμφανίζεται πλέον ως παγκόσμια ροή ισχύος και όχι ως τεράστια συσσώρευση εμπορευμάτων… 

Μέσα από αυτή τη διαδικασία είχαμε μια προοδευτική αποσύνθεση των τάξεων και τον υποβιβασμό τους σε απλές κοινωνιολογικές κατηγορίες…

Το πρόβλημα που ανακύπτει σήμερα είναι ότι συνεχίζει (η δυναμική του καπιταλισμού) έξω από την διαλεκτική των τάξεων ως ένα είδος τρελής μηχανής στηριζόμενη στις τεχνολογικές καινοτομίες και στο πλασματικό κεφάλαιο.

Ο καπιταλισμός  έχει γίνει αυτοαναφορικός προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα που ο ίδιος δημιουργεί δίχως να αμφισβητεί τους σκοπούς και τους όρους της ανάπτυξής του. Αναπαράγει τον εαυτό του και τις υλικές του προϋποθέσεις κινητοποιώντας όση ζωντανή εργασία του χρειάζεται γι’ αυτό.

Το κεφάλαιο κατέστη  μέσα στην κοινωνική σχέση κεφαλαίου – εργασίας η κυρίαρχη δύναμη με την παραγωγική και προοδευτική δυναμική του, το κεφάλαιο έγινε κοινωνία. Μπορεί να λειτουργήσει για να θέσει τα όρια της επέκτασης του, της έκτασης και της έντασης της κρίσης του, είναι ένας real time καπιταλισμός που έχει μάθει να ζει στο όριο…

Υπό αυτό το πρίσμα η κρίση χρέους εκτός από τις αλλαγές συσχετισμών σε μέσα στο διεθνές καπιταλιστικό δίκτυο σημαίνει κυρίως την αναδίπλωση του πλασματικού κεφαλαίου σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι μια κρίση αναπαραγωγής, η θολή εικόνα που έχει η εξουσία για το μέλλον…»

(tempscritiques.free.fr)

Για να αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά το κίνημα φτάνει μόνο ο αντικαπιταλισμός, δεν αρκεί να κάνουμε το “αίσχος ακόμα πιο επαίσχυντο”, πρέπει να αναπτυχθούν σχέσεις και διαδικασίες που να απελευθερώνουν από τα δεσμά του καθημερινού ασφυκτικού ελέγχου της καθημερινότητας σε χώρους πέρα από τους καθορισμένους κοινωνικούς χώρους που μας έχουν παραχωρηθεί.

«Πρέπει να διαφαίνεται σε εναλλακτικές πρακτικές η αμεσότητα στις ανθρώπινες σχέσεις που υπερβαίνει κάθε είδους διαμεσολάβηση από τις καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις. Πρέπει να ανοίξουμε εκ’ νέου τον ορίζοντα των δυνατοτήτων ο οποίος έχει συρρικνωθεί σε σημείο να γίνει γραμμικός, μονότονος.»

(tempscritiques.free.fr)